Prijavi se

Dokument Stolicy Apostolskiej o pielgrzymowaniu

Prof. Dr. Adalbert Rebić, 1999.

Papieska Rada zajmująca się sprawowaniem opieki duchowej nad przesiedleńcami i podróżnymi 25 kwietnia 1998 r. wydała dokument na temat: "Pielgrzymowanie w Wielkim Jubileuszu 2000 roku." Już w samym tytule wyjaśnia się powód opublikowania tego dokumentu. Jest nim zbliżający się wielki jubileusz 2000 lat od narodzenia Chrystusa: "Podstawowym celem współczesnego historycznego pielgrzymowania Kościoła jest Jubileusz 2000 roku, ku któremu człowiek wierzący zmierza pod opieką Trójcy Przenajświętszej"⁽¹⁾ Na ten wielki jubileusz przygotowywanych jest wiele pielgrzymek, szczególnie do Ziemi wiêtej (Jeruzalem, Betlejem) i do Rzymu. Ich celem ma byæ pogêbianie duchowoci i owocniejsza praca duszpasterska.

Pielgrzymowanie zawsze zajmowao ważne miejsce w życiu chrzecijan, jak i w życiu wyznawców innych religii. "Przez wieki chrzecijanin wyrusza w drogê, by sawiæ wiarê w miejscach, które strzeg wspomnienia Pana lub przedstawiaj ważne chwile z historii Kocioa. Odwiedza sanktuaria, gdzie czci siê matkê Boż lub sanktuaria, gdzie żywy jest kult wiêtych."⁽²⁾

W dzisiejszych czasach pielgrzymowanie szczególnie siê nasilio. Wspóczesne spoeczeñstwo cechuje intensywne przemieszczanie siê. Ludzie wol byæ w ruchu: w podróży odpoczywaj, poznaj siê miêdzy sob, poznaj nowe kraje, nowych ludzi i tak w wielu wymiarach siê ubogacaj. Dzi wierni dziêki wspóczesnym rodkom transportu podróżuj daleko poza swoj ojczyznê - do Ziemi wiêtej, do sanktuariów maryjnych do Lourdes, Fatimy, Czêstochowy i innych miejsc w swoim kraju lub za granicê. Dlatego też troska duszpasterska w wymiarze pielgrzymowania musi mieæ jasne zasady teologiczne, które powinny rozwinæ siê w solidn i trwa praktykê w kontekcie ogólnego duszpasterstwa. W koñcu ewangelizacja, pogêbianie wiary i życia duchowego jest jednym z pierwszych celów, z powodu których Koció sugeruje i zachêca do pielgrzymowania.⁽³⁾

Dokument "Pielgrzymowanie..." jest teologicznym rozważaniem o znaczeniu pielgrzymowania i daje duszpasterskie wskazówki jak organizowaæ i prowadziæ pielgrzymki. W tym aspekcie jest to dokument przeznaczony dla wiernych, szczególnie tych, którzy s odpowiedzialni za duszpasterstwo, znajd w nim wartociow pomoc duchown, by gêbiej i intensywniej przeżyæ Wielki Jubileusz. Dokument pragnie zaoferowaæ pomoc "wszystkim pielgrzymom i wszystkim odpowiedzialnym za duszpasterstwo"."Bogactwa praktyki pielgrzymowania."⁽⁴⁾ Dokument Rady Papieskiej ds. duszpasterstwa przesiedleñców pragnie w sensie duchowym nadaæ sens pielgrzymowaniu, które duszpasterze organizuj z okazji Wielkiego Jubileuszu 2000 roku. Pragnie mocno zwizaæ pielgrzymowanie z rzeczywistoci pokory i nawrócenia, pielgrzymka bowiem powinna staæ siê bodcem, by wierny budowa swego ducha, by pogêbia swe życie religijne, by skierowa swe życia na Boga.

Dokument "Pielgrzymowanie ..." skada siê z szeciu czêci oraz wprowadzenia i wniosków. We wprowadzeniu (s. 5-6) podany zosta powód i cel powstania dokumentu, a wnioski teologicznie zawieraj streszczenie dokumentu (s. 57-58). Pierwsza czêæ pokazuje pielgrzymowanie Izraela (s. 7-12) , druga pielgrzymowanie Chrystusa (s. 13-16), trzecia pielgrzymowanie Kocioa (s. 17-25), czwarta pielgrzymowanie w trzecie tysiclecie (s. 26-31), pita pielgrzymowanie ludzkoci (s. 32-39), a ostatnia, szósta pielgrzymowanie chrzecijan dzisiaj (s. 39-56). Dokument stanowi esencjê teologii pielgrzymowania w dzisiejszych czasach. Zawiera 58 stronic formatu kieszonkowego, napisany jest przyjemnym stylem i atwo siê czyta.

Pielgrzymka to zjawisko spotykane nie tylko w chrzecijañstwie, lecz we wszystkich religiach. "Pielgrzymka symbolizuje dowiadczenie czowieka jako podróżnika (homo viator), który dopiero co wyszed z objêæ matki i już kieruje siê na drogê czasu i miejsca swego życia."⁽⁵⁾

"Pielgrzymka to podróżowanie wiernych do jakiego wiêtego miejsca, które zostao uwiêcone przez przebywanie jakiego bóstwa lub dziaalnoæ jakiego nauczyciela religii lub zaożyciela religii, aby siê tu modliæ i skadaæ ofiary. Jako takie jest specyficznym dowiadczeniem wiary i zjawiskiem zwizanym z wszystkimi religiami i istnieje od czasu, gdy religie istniej. W wiêtym miejscu zwykle wybudowane jest sanktuarium, w którym i wokó którego gromadz siê wierni. wiête miejsce znajdowaæ siê może w kraju pielgrzyma lub poza nim, może byæ nawet bardzo daleko. Celem pielgrzymowania jest zwykle osigniêcie jakiego dobra materialnego lub duchowego, które wedle wiary pielgrzyma w tym wiêtym miejscu może on otrzymaæ. Pielgrzymka ze wzglêdu na swoj istotê zwykle zwizana jest z ofiar i wyrzeczeniem. Wiêc dobra lub askê, które pielgrzym otrzyma w tym wiêtym miejscu s waciwie nagrod za poniesione trudy. Dobra, o które siê prosi mog byæ bardzo różnorodne, od uzdrowienia z jakiej choroby do osigniêcia życia wiecznego".⁽⁶⁾

"Pielgrzymowanie jest ulubion praktyk wród pobożnych ludzi, bo 1. Uaktywnia wszystkie zdolnoci czowieka (audiowizualne, motoryczne, emocjonalne), 2. Uwydatnia i pogêbia wspólne zwizki, które s bardzo ważnym czynnikiem emocji religijnych, 3. Wzmacnia zwizki miêdzynarodowe, spoeczne, kulturowe i cywilizacyjne, które s ponadnarodowe, a nawet ponad rasowe. Pielgrzymi podczas dugiej podróży zatrzymuj siê, targuj siê, kupuj, wymieniaj dobra materialne i duchowe, poznaj kulturowe wartoci narodu, do którego przybyli jako obcokrajowcy (ac. peregrini ) i rodowisko, w które weszli. Dlatego pielgrzymowanie jako takie pojawia siê doæ póno w historii religii, dopiero wtedy, gdy nastpi postêp w stosunkach miêdzyludzkich (rodzina, klan, plemiê, naród, pañstwo, drogi, sanktuaria i inne)."⁽⁷⁾

Historia narodu wybranego w Starym Testamencie jest w istocie wielkim pielgrzymowaniem na drogach wiary: wyjcie z Egiptu, przejcie przez Morze Czerwone, przejcie przez pustyniê, pokusy i grzech, wejcie do Ziemi Obiecanej, pójcie do niewoli Babiloñskiej i powrót do dawnej ojczyzny. Izraelici trzy razy w roku - na wiêto Pesah, Szewout i Sukkot - pielgrzymowali do wiêtego miasta Jeruzalem. Z praktyki pielgrzymowania ydów i Chrzecijan skorzysta Muhammad i nakaza muzumanom: "Odbêdziecie pielgrzymkê i odwiedzicie wiête miejsce z mioci do Boga!" (Koran, II, 196). Miliony muzumanów co roku pielgrzymuj do Mekki i Medyny. Pielgrzymowanie jest nawet jednym z piêciu stopni religii islamskiej.

Wyznawcy hinduizmu pielgrzymuj do rzeki Ganges, wiêtej rzeki, swej "matki", która oczyszcza ich z grzechu. Buddyci pielgrzymuj do miejsc, które swoim życiem uwiêci Budda. Szintoici odchodz w gb lasów i w gêstwinie, w ciszy medytuj. Chrzecijanie id do miejsc wiêtych, w których objawi siê Bóg lub które zwizane s z życiem, mêk, mierci i zmartwychwstaniem Jezusa Chrystusa i jego wiêtych.

Pielgrzymka różni siê od turystyki: turystyka jest ucieczk od życia codziennego do czego niezwykego, niecodziennego, zabawnego, a pielgrzymowanie to podróżowanie do okrelonego celu, podróżowanie bogate w symbole. Pielgrzym podróżuje do sanktuarium jako do "Domu Pañskiego" lub też do symbolicznego Domu Pañskiego, który znajduje siê - w jêzyku mistycznym - w niebie. Symbolizm jest wiêc specyficznym elementem, odróżniajcym pielgrzymowanie od turystyki. Symbol jednoczy w sobie dwie prawdy: jedn w wymiarze rzeczywistym, a drug w wymiarze przenonym. Trzy kawaki tkaniny: czerwony, biay i niebieski s zwykym przedmiotem o konkretnym znaczeniu i przeznaczeniu, ale gdy zostan poczone w jedn konkretn caoæ powstaje wtedy flaga czerwono-biao-niebieska bêdca symbolem pañstwa i narodu chorwackiego. Pielgrzymka jest aktem symbolicznym: symbolicznym podróżowaniem do Boga. "Boże, Ty Boże mój, Ciebie szukam; Ciebie pragnie moja dusza, za Tob têskni moje ciao, jak ziemia zescha, spragniona, bez wody. W wityni tak siê wpatrujê w Ciebie, bym ujrza Twoj potêgê i chwaê." (Ps 63, 2-3). Dla wierzcych życie jest podróżowaniem, pielgrzymk. Prowadz oni życie silnie osadzone w rzeczywistoci, to znaczy w historii, ale równoczenie jest to podróżowanie, pielgrzymowanie w kierunku zbawienia.

W pierwszej czêci (nr 4-8) dokumentu analizowane jest pielgrzymowanie Izraela poczwszy od analizy adamowego pielgrzymowania, poprzez pielgrzymowanie Abrahama i pielgrzymowanie narodu wybranego Starego Testamentu od wyjcia z Egiptu i podróż przez pustyniê aż po wejcie do Ziemi Obiecanej. Wyjcie z Egiptu stao siê ważnym punktem odniesienia, do którego siê wciż powraca (hebr. zikkaron, lat. memoriale). Pamiêæ o nim jest cigle żywa wród ludzi; sytuacja powtarza siê przy powrocie z niewoli babiloñskiej, opiewane przez drug ksiêgê Izajasza jako nowe wyjcie (por. Iz 43, 16-21), które wiêtuj Izraelici w czasie każdej Paschy, i które w Ksiêdze Mdroci przemienia siê w rzeczywistoæ eschatologiczn (por. Mdr 11-19). Koñcowym celem podróży religijnej jest "Ziemia Obiecana" cakowitego zjednoczenia z Bogiem w nowym stworzeniu (por. Mdr 19)⁽⁸⁾. Wierny ze Starego Testamentu przedstawia siê przed Bogiem "bo gociem jestem u Ciebie, przechodniem" (Ps 39, 13; 119,19). Izraelici pielgrzymowali do Jeruzalem, na wiêt górê Syjon, piewajc radosne hymny "pieni pielgrzymkowe" (Ps 120-134). Dowiadczyli Boga - pielgrzyma, który zawsze idzie ze swoim ludem. Bóg Izraela nie by zwizany z jednym konkretnym miejscem, jak byo to w przypadku bogów pogañskich, lecz jest obecny w każdym miejscu. Prorocy w przepowiedniach naganiaj "mesjañsk pielgrzymkê otwart na horyzonty eschatologiczne, w którym wszystkie ludy ziemi przyjd na Syjon, miejsce sowa Bożego, pokoju i nadziei (por. Iz 2, 2-4; 56, 6-8; 66, 18-23; Mi 4, 1-4; Za 8, 20-23)."⁽⁹⁾ Celem tego powszechnego ruchu ludów jest wspólna "uczta dla wszystkich narodów" na koñcu czasów (Iz 25, 6).

W drugiej czêci analizowane jest pielgrzymowanie Chrystusa. Jezus przedstawia siê jako "Droga, Prawda i ycie" (por. J 14, 6) i przez ucielenienie i narodzenie z Dziewicy wyrusza na drogê swojego ludu i caej ludzkoci "w pewnym stopniu jednoczc siê z każdym czowiekiem".⁽¹⁰⁾ Jezus nie tylko pokazuje drogê, któr należy iæ do Boga, lecz sam ni kroczy. Jest w swej wyjtkowoci Drog do Boga. Już jako dziecko pielgrzymuje wraz z rodzicami do Jeruzalem, do wityni. Jego dziaalnoæ publiczna stopniowo formuje siê jako nieustanne pielgrzymowanie od Galilei przez Samariê do Judei, do Jeruzalem, gdzie zosta ukrzyżowany. Ewangelista ukasz opisuje dziaalnoæ Jezusa "jako wielk podróż, której celem nie jest jedynie krzyż, lecz również chwaa Zmartwychwstania i Wniebowstpienia (por. k 9, 51; 24, 51)."⁽¹¹⁾ mieræ Jezusa w. ukasz pokazuje w Przemienieniu na górze jako "wyjcie" (gr. exodos). Jezus wzywa uczniów, by poszli za Nim: "Jeli kto chce pójæ za Mn, niech siê zaprze samego siebie, niech wemie krzyż swój i niech Mnie naladuje..." (Mt 16, 24).

Uczniowie Jezusa, natchnieni i ożywieni przez Ducha wiêtego, w wiêto Zesania Ducha wiêtego rozchodz siê na wszystkie strony wiata, idc pomiêdzy różne narody na ziemi, idc od Jeruzalem do Rzymu, wszêdzie goszc ewangeliê Chrystusow.⁽¹²⁾

"Ostateczny cel pielgrzymowania po drogach wiata nie jest zapisany na mapie ziemi. Jest on z tej strony ziemskich horyzontów tak jak by dla Chrystusa, który podróżowa z ludmi, by doprowadziæ ich do peni wspólnoty z Bogiem."⁽¹³⁾ Należy zwróciæ uwagê, że Dzieje Apostolskie życie chrzecijañskie definiuj jako "drogê" ze wzglêdu na sw doskonaoæ (Dz 2, 28; 9, 2; 16, 17; 18, 25-26 itd.). ycie chrzecijañskie przedstawione jest jako pielgrzymowanie do Niebieskiego Jeruzalem (Apokalipsa); pielgrzymowanie ma swój cel transcendentny. Chrzecijanin jest wiadomy, że na ziemi jest "podróżnikiem", "obcokrajowcem i przybyszem", a jego "ojczyzna jest w niebie".⁽¹⁴⁾

W trzeciej czêci dokument analizuje pielgrzymowanie Kocioa (nr 12-17). Zarówno Koció jak i mesjañski lud Boży s w drodze do przyszego i trwaego miasta.⁽¹⁵⁾ Posañcy Chrystusowi przeszli po wszystkich ważniejszych kontynentalnych drogach rzymskich i szlakach morskich, spotykali siê z różnymi jêzykami i kulturami zwiastujc ewangeliê Chrystusow: od Azji Mniejszej do Woch, od Afryki do Hiszpanii i Galii i w koñcu od Niemiec do Brytanii, od krajów sowiañskich po Indie i Chiny. W póniejszym czasie szli dalej w kierunku nowych krajów i nowych narodów w Ameryce, w Afryce, Oceanii, tkajc w ten sposób "drogê Chrystusow na wieki."⁽¹⁶⁾

W IV i w V wieku w Kociele pojawia siê ruch mnisi : ascetyczna migracja, exodus religijny. Pobożni ludzie id na pustyniê i tam rozważaj przeżycia Abrahama, przybysza i obcego, postaæ Mojżesza, który lud swój wyprowadza z Egiptu i prowadzi do Ziemi Obiecanej, i postaæ Eliasza, który na Karmelu spotyka Boga.⁽¹⁷⁾ W tym czasie Hieronim i jego uczennice Paulina i Eustachia ruszaj do Ziemi wiêtej. Zamieszkuj w Betlejem w pobliżu groty, gdzie narodzi siê Jezus. Wznosz zakony, pustelnie na pustyni Judejskiej i poza Ziemi wiêt w Syrii, Kapadocji, w Tebaidi, w Egipcie. Hieronim i inni wiêci Ojcowie wzywaj chrzecijan, by pielgrzymowali do wiêtych miejsc⁽¹⁸⁾, ale równoczenie zwracaj uwagê na przesadê, nieporozumienia i niezrozumienie. Grgur (Grzegorz) z Niszu zwraca uwagê pielgrzymów, że "prawdziwa pielgrzymka prowadzi pielgrzyma od rzeczywistoci fizycznej do duchowej, od życia w ciele do życia w Panu, a że nie jest to wyjazd z Kapadocji do Palestyny."⁽¹⁹⁾ w. Augustyn radzi: "Wejd w siebie samego: prawda mieszka w sercu czowieka! ... I odnajd siebie samego!"⁽²⁰⁾ Również w. Hieronim ostrzega przed formalistycznym pojmowaniem pielgrzymki.⁽²¹⁾

W 638 r., gdy Arabowie zajmuj Ziemiê wiêt podróżowanie chrzecijañskich ptników staje siê o wiele trudniejsze, wtedy to otwieraj siê nowe drogi na Zachodzie: Rzym, w. Jakub w Composteli, sanktuaria maryjne w Loreto, na Jasnej Górze w Czêstochowie, wielkie redniowieczne zakony, utwierdzajce ducha i kulturê, miejsca, które s wspomnieniem wielkich wiêtych (Tours, Canterbury, Padwa i inne).⁽²²⁾ W redniowieczu spotykamy siê z wielk fal pielgrzymowania we wszystkich kierunkach Europy i wiata, nawet z pewnymi ekscesami. Pielgrzymki byy pożywieniem duchowym, wzmacniay wiarê, skaniay do mioci, ożywiay posanie Kocioa. "'Palmierze', 'romiarze', 'pielgrzymi' dziêki swojemu szczególnemu odzieniu prawie daj pocztek jakiemu nowemu licznemu zakonowi, który przypomina wiatu o pielgrzymim charakterze wspólnoty chrzecijañskiej, dżcej do spotkania z Bogiem i do jednoci z Bogiem."⁽²³⁾ Szczególn form pielgrzymowania stanowi wyprawy krzyżowe, które pojawiaj siê w okresie od XI do XII wieku. W tym ruchu przeplataj siê "zamierzche religijne ideay pielgrzymowania do miejsc w wiêtej Ziemi z nowymi ideami o tworzeniu zakonu rycerskiego, z odniesieniem spoecznym i politycznym, obudzenie nowych motywacji handlowych i kulturalnych skierowanych na Wschód, gdzie na Ziemi wiêtej by obecny islam."⁽²⁴⁾

W XIII w. pojawia siê w. Franciszek, który wraz ze swymi braæmi franciszkanami rusza do Ziemi wiêtej, do Jeruzalem. Do dnia dzisiejszego strzeg oni miejsc wiêtych w Palestynie i poza ni na Bliskim Wschodzie ( Syria, Liban, Jordania, Egipt). Okoo roku 1300 zaożono Towarzystwo pielgrzymujcych dla Chrystusa. W tym samym roku w Rzymie po raz pierwszy ogoszono Jubileusz, który przycign do wiecznego miasta tysice pielgrzymów. Pielgrzymki do Rzymu powtarzaj siê w dugim cigu wiêtych lat. W ten sposób Rzym staje siê kulturalnym i religijnym centrum Europy Zachodniej.

W XV i w XVI wieku przez odkrycie Nowego wiata przezwyciêża siê eurocentryczn wizjê wiata, a chrzecijañski Zachód podzielony przez kótnie traci jednoæ z centrum w Rzymie. Pojawiaj siê alternatywne cele pielgrzymowania, jakimi s wielkie sanktuaria maryjne.⁽²⁵⁾ Jednakże w wieku XVIII i w XIX kontynuowane byo pielgrzymowanie wspólnoty chrzecijañskiej, które podtrzymywao wiarê ludu z pokolenia na pokolenie, otwierao now religijnoæ, w nowych centrach wiary ( Guadelupe, Lourdes, Aparecida...). Odnowiona wiadomoæ, że lud Boży jest nieustannie w drodze staa siê bardzo wyrazistym obrazem Kocioa, który zjednoczya na Soborze Watykañskim II.⁽²⁶⁾

W czêci czwartej analizowane jest przygotowanie do Wielkiego Jubileuszu 2 000 roku. (nr 18-23). W tym wydarzeniu pielgrzymowanie ma niezwykle doniose znaczenie. Już sam Sobór Watykañski II by w sensie symbolicznym wielkim i chóralnym pielgrzymowaniem caej wspólnoty Kocioa. Sobór pojawi siê jako wejcie religijne. Ojcowie Soborowi pozdrawiali misjonarzy jako "pielgrzymów na drodze ku wiatoci".⁽²⁷⁾ Ten symboliczny obraz Kocioa pielgrzymujcego by tumaczony pielgrzymkami dwóch papieży - Jana XXIII do Loreto na pocztku Soboru (1962) i Pawa VI do Ziemi wiêtej pod koniec Soboru (1964). Potem nastpiy pielgrzymki papieża Pawa VI i Jana Pawa II. Pielgrzymka papieża Pawa VI do Ziemi wiêtej, przez któr chcia uczciæ gówne tajemnice wiary, wcielenie i odkupienie, wywoaa now falê pielgrzymowania do Ziemi wiêtej ze wszystkich krajów wiata. Wyjtkowy przykad pielgrzymowania jako praktyki modlitwy, nawrócenia i przypomnienia, że jestemy wêdrujcym ludem Bożym da przez swe podróże papież Jan Pawe II.

Sobór Watykañski II w swych konstytucjach przedstawi Koció jako "wêdrujcy"⁽²⁸⁾, wielokrotnie też zwraca uwagê na jego wêdrujcy charakter: Koció ma sw ostojê w misji Chrystusa, którego posa Ojciec, my pochodzimy od Niego, żyjemy w Nim i Jemu podlegamy, a Duch kieruje naszymi podróżami, które id po cieżkach Jezusa.⁽²⁹⁾ I samo życie chrzecijañskie Sobór definiuje jako pielgrzymowanie w wierze.⁽³⁰⁾

Koció ze wzglêdu na swój charakter jest misyjny.⁽³¹⁾ Przykazanie Jezusa Zmartwychwstaego: "Idcie wiêc i nauczajcie wszystkie narody!" (Mt 28, 19) nagania czasownik "iæ", nieomijalny sposób ewangelizacji danej wiatu.⁽³²⁾

Podstawowym celem wspóczesnego historycznego pielgrzymowania Kocioa jest Jubileusz Dwutysiêcznego Roku, wedle którego wierzcy podróżuje pod firmamentem Trójcy wiêtej. To podróżowanie powinno byæ w wiêkszym stopniu wewnêtrzne i życiowe niż przestrzenne.⁽³³⁾

W pitej czêci (nr 24-31) dokument tumaczy pielgrzymowanie ludzkoci zwracajc uwagê na religijn wartoæ pielgrzymowania i potrzebê duszpasterskiego dziaania w tym zakresie. W naszych czasach ludzie podróżuj - czowiek czuje siê jak homo viator - poszukuje prawdy, sprawiedliwoci, pokoju i mioci. Podróżuje w kierunku absolutnego i niezmierzonego, w kierunku Boga. Ruchy ludzi zawieraj w sobie "podstawowe pragnienia w kierunku transcendentnego horyzontu prawdy, sprawiedliwoci i pokoju. Ona daje wiadectwo o niepokoju, który siê uspokaja w niezmierzonym Bogu, porcie, w którym czowiek może podnieæ siê ze swych problemów".⁽³⁴⁾ Niektóre posuniêcia w tej podróży s widoczne: poszanowanie praw czowieka, postêp w nauce i technice, dialog miêdzywyznaniowy...⁽³⁵⁾ Jestemy wiadkami ruchów caych narodów, które chc uniknæ niebezpieczeñstwa spowodowanego przez wojnê lub katastrofy naturalne w swoich krajach lub też poszukuj lepszej pewnoci i lepszego stanu materialnego dla swoich najbliższych. Chrzecijañstwo w tym pielgrzymowaniu ludzkoci daje siê poznaæ jako miosierny Samarytanin, gotowe by nieæ pomoc.⁽³⁶⁾ Wartoæ poszukiwañ, postêp i krzewienie wzajemnego zrozumienia miêdzy narodami zawieraj w sobie również turystyka,⁽³⁷⁾ badania naukowe, podróże kulturalne i sportowe oraz podróże handlowe. Dokument zachêca ludzi, by nie byli zaabsorbowani jedynie interesami, lecz by stali siê wiadomi swej ludzkiej i socjalnej dziaalnoci.⁽³⁸⁾S tu również wymienione cakiem wyjtkowe chrzecijañskie dowiadczenia pielgrzymowania: misjonarze, pielgrzymi w dalekich krajach, ekumeniczne gromadzenie siê na wspólnej modlitwie o dar jednoci dla wszystkich chrzecijan, spotkania miêdzywyznaniowe (jak to w Asyżu w 1986 r.).

Dokument zaznacza jako cel pielgrzymowania szczególnie dwa miasta: Rzym, symbol powszechnego posania w Kociele i Jeruzalem - wiête miejsce, które czcz wszyscy naladujcy wiarê Abrahama. Miasto, o którym napisano "Bo Prawo wyjdzie z Syjonu i sowo Pañskie z Jeruzalem" (Iz 2, 3).⁽³⁹⁾ Nie można też zapominaæ o miastach, w których dokonano aktów za (Owiêcim, Hiroszima, Nagasaki), jako celach pielgrzymek.

W szóstej, koñcowej czêci dokumentu mowa jest o dzisiejszym pielgrzymowaniu chrzecijan (nr 32-42). Ta czêæ jest najbardziej obszerna. S tu zaznaczone najważniejsze elementy pielgrzymowania i dane wskazówki dotyczce opieki duszpasterskiej nad pielgrzymami. Dla chrzecijanina pielgrzymka jest to "wychwalanie wasnej wiary... które należy zrealizowaæ w zgodzie z tradycj, uczuciami religijnymi i jako urzeczywistnienie paschalnej egzystencji."⁽⁴⁰⁾ W szczególny sposób to dowiadczenie przeżywane jest na Uczcie eucharystycznej tajemnicy paschalnej, w przyjmowaniu Komunii w. i w czytaniu i rozważaniu Ewangelii.⁽⁴¹⁾ W tym celu należy rozwinæ dziaalnoæ duszpastersk w sanktuariach, gdzie czowiek przeżyje "milczce i skoncentrowane spotkanie z Bogiem i z samym sob", przede wszystkim w spowiedzi wiêtej, w czasie której wybaczane s mu grzechy i staje siê nowym stworzeniem. Pojednanie z Bogiem i braæmi ma za cel Ucztê eucharystyczn.⁽⁴²⁾ W sanktuarium tak jak i w czasie podróży do niego musi byæ obecny duchowy animator, który powinien posiadaæ gruntowne przygotowanie katechetyczne, by móg przygotowaæ pielgrzymów na spotkanie z Bogiem. Szczególna odpowiedzialnoæ ciży na prezbiterach, którzy s animatorami pielgrzymów podczas wspólnej podróży.⁽⁴³⁾

Spotkanie z Bogiem w "Namiocie spotkañ" w sanktuarium jest również spotkaniem z mioci Boż, spotkaniem z ludzkoci, kosmicznym spotkaniem z Bogiem w piêknie przyrody i spotkaniem z samym sob."⁽⁴⁴⁾ Wcale niemaa liczba sanktuariów chrzecijañskich jest celem pielgrzymowania wyznawców innych religii. Ten fakt motywuje duszpasterskie dziaanie Kocioa, by odpowiedzia na ten fakt przez inicjatywê przyjêcia, dialogu, pomocy i prawdziwego braterstwa.⁽⁴⁵⁾

Pielgrzymka jest również spotkaniem z Maryj - gwiazd ewangelizacji. Sanktuaria maryjne - duże i mae - mog byæ szczególnym miejscem spotkañ z Jej Synem, którego Ona nam daje. Chrzecijanin rusza w drogê z Maryj po drogach wiary, drogach mioci, drogach wiata, by wspiæ siê na Kalwariê, by tam byæ z Ni niczym umiowany uczeñ, któremu Jezus powierzy swoj Matkê, do miejsca spożywania Ostatniej Wieczerzy, by od Jej zmartwychwstaego Syna przyjæ dar Ducha wiêtego.

Prof. Dr. Adalbert Rebić, 1999.

Prof. dr Adalbert Rebić - ur. w 1937 r. w Humie na Sutli (Chorwacja). Filozofię studiował w Zagrzebiu i na Wydziale Humanistycznym Papieskiego Uniwersytetu Gregoriana w Rzymie, teologię na Uniwersytecie Gregoriańskim oraz ukończył Instytut Wiedzy Biblijnej. Od 1968 r. jest profesorem wiedzy biblijnej i języków Bliskiego Wschodu (hebrajski, arabski, syryjsko - aramejski) na Katolickim Wydziale Teologii na Uniwersytecie w Zagrzebiu. Wykładał na uniwersytetach w Zadarze i Dziakowie. Na Uniwersytecie zajmował się prowadzeniem finansów, był redaktorem naczelnym „Przeglądu Teologicznego" i kierownikiem Biblioteki Uniwersyteckiej. Od 1972 r. jest przewodniczącym Chorwackiego Instytutu Mariologicznego, organizował chorwacką sekcję na międzynarodowych kongresach mariologicznych w Rzymie, na Malcie, Zaragozi, Kevelaeru, Huelvi i w Częstochowie.

Jest redaktorem wydawnictw biblijnych w domu wydawniczym „Teraźniejszość Chrześcijańska", od 1994 r. jest dyrektorem wydawnictwa i redaktorem Leksykonu Religijnego w Wydawnictwie Leksykografii „Miroslav Krleża" w Zagrzebiu. Od 1991 - 1996 r. jest przedstawicielem Urzędu ds. Wypędzonych i Uciekinierów przy rządzie Republiki Chorwackiej. W 1995 r. był ministrem bez teki w rządzie Republiki Chorwackiej. Wyróżniony wysokimi odznaczeniami przez Prezydenta Chorwacji i Chorwacką Akademię Nauki i Sztuki. Opublikował 15 znaczących dzieł, zredagował 11 tomów o tematyce mariologicznej. Współpracował z 430 czasopismami teologicznymi w kraju i za granicą. Przetłumaczył 26 książek z różnych języków. Od 1966 r. organizuje i prowadzi pielgrzymki do Ziemi Świętej (około 50 razy). Członek Stowarzyszenia Chorwackich tłumaczy literackich, członek Stowarzyszenia Artystów Chorwackich, stały członek międzynarodowej Papieskiej Akademii Mariologicznej w Rzymie, członek żydowskiego Towarzystwa Kulturalnego „Szalom Freiberger" w Zagrzebiu, należy do zespołu redakcyjnego czasopisma teologicznego „Communio".